Genel

Termokupl çeşitli endüstrilerde geniş  uygulama alanlarında sıcaklık ölçmede kullanılmaktadır. İki farklı alaşım veya metalin uçlarının kaynatılması ile oluşan bir sıcaklık ölçü elemanıdır. Kaynak noktası sıcak nokta, diğer iki uç ise soğuk noktadır. Termokupl'un sıcaklığı ölçmesi bu iki uç arasındaki sıcaklık farkının doğurduğu  mV. mertebesineki gerilimdir. Bu gerilim sıcaklık farkıyla orantılıdır. Dolayısıyla soğuk noktanın sıcaklığının değişmemesi (termokupl uçlarının ısınmaması) gerekir. Bunun sağlaması ısı kaynağına yakın bir yerde zor olduğu için termokupllar ile cihazlar arasındaki bağlantı özel kompanzasyon kabloları ile yapılır. Termokupl ile aynı özelliklere sahip kablolarla yapılan bağlantılarda soğuk nokta, kompanzasyon kablosunun diğer ucudur.Bu kablolar 200'C kadar termokupl'un ürettiği mV değerini aynen iletirler ancak kablonun geçtiği ortam bu sıcaklığın üstüne çıkmamalıdır

 Termokupl bakır kablo ile bağlanmışsa termokupl kafasına bağlanan klemens soğuk noktadır.  Bu noktadaki mV değeri  bakır kablo tarafından cihaza taşınır. Cihaza bağlantı yapılan noktadaki sıcaklık, termokupl kafa sıcaklığından farklıysa bu sıcaklık farkı kadar hataya sebep olur. Hatasız ölçüm yapmak için termokupl kablosu kullanılmalıdır.

Yeni bir cihaz alırken veya tesisinizde sıcaklık ölçumu ile ilgili bir uygulama yaparken bunların uygulandığını kontrol ediniz veya uygulayınız.

Termokupl eleman teli cinsleri

DIN 43710 a göre  -200 'C den 2300 'C ye kadar kullanılan standart termokupl teli çesitleri şunlardır.

1 -Cu-Cosnt (CuNi)             Bakır - Konstant

2- Fe-Const (Fe-Const)      Demir - Konstant

3- Cr-Al                               Kromel-Alümel

4- NiCr-Ni                            NikelKrom-Nikel

5- Nikrosil-Nisil                    Nikelkrom Silikon-

                                 - Nikelsilikon Magnezyum

6- Pt%10Rh-Pt      Platin Rodyum-Platin (%10)

7- Pt%13Rh-Pt      Platin Rodyum-Platin (%13)

8- Pt%18Rh-Pt      Platin Rodyum-Platin (%18)

9- Tn-Tn%26Re   Tungsten-Tungsten Renyum

Sıcaklık limitleri ve Kodları :

Cu-Const                    U        -200......300'C

Fe-Const                     L        -200......800'C

Cr-Al                           K        -200....1200'C

NiCr-Ni                        K        -200....1200'C

Cr-Const                     E        -200....1200'C

Nikrosil-Nisil                N             0....1200'C

Pt%10Rh-Pt                S             0....1500'C

Pt%13Rh-Pt                R             0....1600'C

Pt%18Rh-Pt                B             0....1800'C

Tn-Tn%26Re              W            0....2000'C

Termokupl tellerinin dayanabilecekleri sıcaklıklar eleman teli kalınlığına bağlıdır Çap kalınlaştıkca çıkılabilecek sıcaklık artar ve ömür uzar.

Termokupllarda ilk yazılan bacak (+) dır, diğeri (-) dir. Bu nedenle termokupl uçları dikkate alınarak kullanılmalıdır. Bu uçlar belli renkler  ile kodlanmışlardır.DIN normlarında (+) bacaklar kırmızıdır. Diğer (-) bacakların rengi ise termokupl cinsine göre şöyledir.

Cu-Cosnt      Kırmızı - Kahverengi

Fe-Cosnt      Kırmızı - Mavi

NiCr-Ni         Kırmızı - Yeşil

PrRh-Pt        Kırmızı - Beyaz

Temokupllar şekillerine ve imalat yöntemine görede aşağıdaki şekilde adlandırılırlar.

Düz - Tip Termokupllar

L - Tipi Termokupllar

İnset ve İnsetli Termokupllar

Portatif tip Termokupllar

Eksoz tip Termokupllar

Mineral İzoleli Termokupllar

Bayonet tip Termokupllar